شرایط جغرافیایی و ژئوپلیتیکی، زمینه اصلی همگرایی و یا واگرایی جوامع انسانی و دولت‌ها است. متأسفانه جوامع و دولت‌ها از گذشته تاکنون از این عوامل اغلب به عنوان ابزار تأمین منابع محیطی و پیشرفت قلمرویی استفاده نموده‌اند. این رویکرد موجب بروز اغلب جنگ‌ها در مناطقی شده که از تمرکز بیشتر این منابع برخوردار می‌باشند. این مناطق بیشتر در غرب آسیا و شمال آفریقا واقع شده که بخش اصلی قلمروی اصلی جهان اسلام را شامل می‌شود. متأسفانه ضعف‌های زیرساختی و عدم همگرایی کشورهای اسلامی موجب دخالت و تاخت و تاز کشورهای منطقه ی در سده اخیر شده است. ششمین کنگره جغرافیدانان جهان اسلام با محوریت منابع جغرافیایی و ژئوپلیتیکی سرزمینی هم‌افزا و مشترک آن‌ها می‌تواند موجب همگرایی در این محدوده شود. تا کنون پنج کنگره جغرافیدانان جهان اسلام در ایران برگزار شده است.
